Orbital Kaynak
Kaynak hızı nedir ? Elle kaynağa göre hızlı mıdır ?
Orbital kaynak, elle kaynağa göre çok hızlıdır. Fiili uygulamalarda, yapılan kaynak miktarının elle kaynağa oranla takribi 3 kat arttığı tespit edilmektedir. Malzemeye göre değişmekle beraber ortalama kaynak hızı 100mm/dak. mertebesindedir. Hız sınırı malzemeden kaynaklanmaktadır; orbital kaynak sistemlerinden ileri gelen bir hız sınırı hemen, hemen yoktur. Bu hız elle kaynağa göre oldukça hızlıdır. Çubuk elektrotla kaynak veya MIG (gaz altı) kaynak hızlı gibi gözükse de, bu yöntemlerde tutarlı ve kusursuza yakın kaynak yapan bir kaynakçının elini dinlendirdiği zamanlar oldukça fazladır. Örneğin sertifikalı bir kaynakçı bir mesai süresi boyunca 40 inç kaynak yapabilir. Bunun anlamı 40 x Pi x 25.4 = 3190mm. kaynağın orbital makinayla 3190/100=32 dakikada yapılabileceğidir. Orbital makina kullanıcısının elini dinlendirmesi gibi bir durum yoktur. Bununla beraber elle tek pasoda kaynak edilemeyecek kalınlıkta (Örneğin Karbon Çelikte 3-4mm.) malzemelerin tek pasoda kaynak edilmesi mümkündür. Bunun sonucunda diğer pasolar için ayrılan zamandan ciddi miktarda tasarruf sağlanır.
Orbital kaynak sistemleri pahalı mı?
Pek çok firma aldığı ilk işle sistemi amorti etmektedir. Eğer kaynaklı boru imalatları firmanın asli işlerinden biri ise; orbital sistemin elektrod veya dolgu malzemesi tüketiminde sağladığı tasarruf, kaynakçı mesaisinden elde edilen tasarruf, kusurlu kaynakların tamiri için ayrılan zamandan tasarruf, sistemin maliyetini karşılar. Ancak aradabir boru kaynak işleri yapan bir firmanın bu sistemi satın almadan önce bir fizibilite çalışması yapması önerilir. Yılda 2000 ve üzeri miktarda, özellikle paslanmaz boru birleştirme işi yapanlar için sistem avantajlıdır. Ayrıca mevcut orbital kaynak sistemi satın alanların bir kısmı sadece bu sistemin getirdiği kalite avantajından dolayı müşteri potansiyellerini ciddi miktarda arttırmaktadırlar.
Hangi malzeme türleri kaynak edilebilir?
Kaynak edilebilecek malzemeler; iletken olan tüm malzemeler yani bütün metaller olarak ifade edilebilir. Özellikle standart bir Orbimatic Orbital kaynak sistemi ile muhtelif paslanmazlar (304, 316L, vb.), karbon çelikler (ST 37, ST 52, vs.), titanyum, bakır, CuNiFe gibi boru malzemeleri hiçbir ekipman değiştirmeden kaynak yapılabilir. Tüm yukarıdaki malzemelere ilaveten Alüminyum boru kaynağı yapacakların AC/DC orbital sistem satın almaları gerekecektir.
Kullanılan temel kaynak yöntemi nedir ?
Orbital kaynak sistemleri için otomasyonu yapılmış TIG kaynak sistemi de diyebiliriz. Orbital kaynakta borunun etrafında tam tur yaparak tek seferde kaynak yapmak esastır. Diğer kaynak yöntemlerinde (Çubuk elektrod, Gazaltı MIG) tam turu tek seferde tamamlamak hemen hemen imkansızdır.
Kurtağızı, flanş kaynak edilebilir mi? Her iki tarafın çenelere oturması gerekmez mi ?
Elle kaynak etmek için bile kurt ağzının düzgün hazırlanması bir problemdir. Düzgün aparatla hazırlanmış bir branşman, orbital sistemle kaynak edilebilir. Tungsten ucun açılı olarak konumlandırılabilmeye imkan vermesi sayesinde düz flanş gibi yassı bir parçaya kaynak yapmak mümkün olur. İş parçasının her iki tarafının da düz boyunlu parça olması elbette tercih edilir. Ancak orbital kaynak başlığı sadece bir tarafından tutturularak ta kaynak yapılabilir.
Sıkışık yerde kaynak yapılabilir mi ?
Kaynak başlıkları çaplara bağlı olarak en dar yerlere girecek şekilde tasarlanmıştır. Çoğunlukla orbital kaynak makinasının çalışabildiği alanlarda elle çalışma yapmak mümkün değildir.
Tam yuvarlak olmayan parçalar kaynak edilebilir mi ?
Açık kaynak başlıkları mekanik takipçileri sayesinde yüzeydeki iniş ve çıkışları takip edebilir. Bu sayede eliptik parçaları da kaynak etmek mümkün olabilir. Kare, dikdörtgen vs. profilleri kaynak edebilmek için gerekli aksesuarlar sipariş üzere tedarik edilir.
Radyografik inceleme de başarı sağlanır mı ? (Film verir mi ?)
Kullanılan kaynak yönteminin TIG olmasından ve yöntemin sistem tarafından mükemmel biçimde gerçekleştirilmesinden dolayı röntgen filminde değil kusurların görülmesi, kaynak çizgisinin bile tespit edilmesi zordur.
Orbital makine kaynağı nasıl yapmaktadır ?
Kaynak başlığı, borunun birleştirme çizgisine denk gelecek şekilde boruya kelepçelenir. Sadece kaynağı yapacak olan tungsten iğne kaynak çizgisi etrafında dönerek kaynak işlemini tamamlar.
Not: Makaleyi tamamen ya da kısmen kopyalayan ahlaklı meslektaşlarımızın makaleyi alıntıladıkları yazara ve web sitesine atıfta bulunmalarından dolayı teşekkür ederiz.
Yazan: Selçuk SANCAK (2008)
